گرایش‌های فناوری اطلاعات (IT)

در این بلاگ از مجموعه بلاگ‌های معرفی رشته‌ها و گرایش‌های دانشگاهی فانوس طلایی،به رشته و گرایش‌های فناوری اطلاعات (IT) پرداخته‌‌ایم، بررسی خواهیم کرد که چه دروسی که برای موفقیت در این رشته الزامی است و دانشجویان باید با چه پیش زمینه‌ای برای این رشته مهندسی خود را آماده کنند، همچنین به تجزیه و تحلیل بازار کار و فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته پرداخته تا با رویکردی هدف گذاری برای علاقه‌مندان به این رشته شود

رشته فناوری اطلاعات یکی از جدیدترین و پرطرفدارترین رشته‌های دانشگاهی است که در دوران نوین صنعت به توسعه و بالابردن سطح زندگی انسان‌ها کمک چشم گیری کرده. چنانچه بخواهیم به دنبال مبانی تئوری و علمی این رشته بگردیم، می‌توانیم به ابتدای دهه ۱۹۶۰ میلادی بازگردیم. در این دهه، تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات دست خود را در دنیای کامپیوتر قرار داد.

در آغاز، کاربرد کامپیوترها بیشتر در صنعت و حسابداری بود ولی با توسعه این دانش و بهبودهای صنعتی که رخ داده بود، کاربردهای آن در دیگر صنایع نیز گسترش یافت. در دهه ۱۹۷۰ میلادی، شرکت‌هایی همچون IBM و DEC، رایانه‌های شخصی را برای مصارف شخصی و کسب و کارهای کوچک به بازار عرضه کردند و در دهه ۱۹۸۰، با ارتقاء سخت‌افزارهای رایانه و توسعه نرم‌افزارها، استفاده از کامپیوترها در سازمان‌ها و شرکت‌ها افزایش یافت. در این دوران، شاهد تولید سیستم‌های پایگاه داده، نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی (HR) و سیستم‌های حسابداری و مالی بودیم

اما در دهه ۱۹۹۰، با آغاز دوره اینترنت و توسعه وب، فناوری اطلاعات به یک مسئله دارای اولویت بالاتر در جوامع مطرح شده و بیشتر به عنوان یک عامل تأثیرگذار در هر زمینه‌ای به شمار می‌رفت. امروزه رشته فناوری اطلاعات شامل زیر رشته‌های مختلفی که در ادامه به بررسی هر کدام از این گرایش ها در جامعه آموزشی کشور عزیزمان می‌پردازیم.

به بیان دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران هدف دوره کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات (IT)

تربیت افرادی است که نه تنها پایه‌های علمی و وسعت دید لازم را در زمینه‌ی فناوری اطلاعات داشته باشند، بلکه قادر به استفاده از دانش خود در موقعیت‌ها و سناریوهای عملی نیز باشند. این رشته به تربیت متخصص در تحلیل، طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت خدمات نوین فناوری اطلاعات می‌پردازد. مهندسی فناوری اطلاعات یک رشته‌ی میان‌رشته‌ای بوده و فناوری‌های محاسباتی و رایانشی پایه‌های اصلی آن را تشکیل می‌دهند. این رشته با نگاهی جامع به مسائل سازمانی و سامانه‌های اطلاعاتی، زیرساخت‌های سامانه‌ها، فناوری‌های کاربردی، روش‌های نرم‌افزاری و هوشمند، سعی در تربیت نیروی انسانی برای ایجاد این خدمات ترکیبی دارد.

گرایش فناوری اطلاعات برای افرادی مناسب است که

علاقه‌مند به حوزه فناوری هستند و می‌خواهند دانش و مهارت لازم برای توسعه نرم افزار، طراحی وب سایت، شبکه‌های کامپیوتری، امنیت سایبری و دیگر فعالیت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات را کسب کنند. این گرایش مناسب برای افرادی است که دارای مهارت‌های تحلیلی، انتقادی و کارآمد در حل مسائل هستند و قادرند در محیط‌های چندرشته‌ای و تیمی به خوبی عمل کنند. همچنین افرادی که دوست دارند به روز بودن با فناوری‌های جدید و پیشرفته و همچنین پیش بینی تغییرات آینده در صنعت فناوری اطلاعات را داشته باشند، می‌توانند در این حوزه موفق عمل کنند.

دروسی که پیش‌نیاز هستند و حتما قبل از حضور در شته فناوری اطلاعات باید آن‌ها را تقویت کنید

دروسی که بیشترین کاربرد را دارند دروس ریاضی، فیزیک، الگوریتم های پیشرفته و برنامه نویسی، شبکه های کامپیوتری، سیستم های عامل، پایگاه داده ها  می باشند. این دروس به دانشجویان کمک می کنند تا مهارت های لازم برای طراحی، توسعه و ارائه راه حل های مبتنی بر فناوری در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات را پیدا کنند. همچنین دروس تخصصی مانند امنیت رایانه، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، تحلیل داده ها و … نیز بسیار مفید خواهند بود.

گرایش های این رشته عبارت اند از

تجارت الکترونیکی:

به فرآیندهای تجاری و تجارتی با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌پردازد. این گرایش به صورت عملی و تئوریکی به بررسی روش‌هایی که کسب‌وکارها می‌توانند با استفاده از فناوری‌های ارتباطی و الکترونیکی مانند وب‌سایت‌ها، فروشگاه‌های آنلاین، پرداخت‌های الکترونیکی و … سود بیشتری کسب کنند، می‌پردازد.
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در حوزه‌های مختلفی مانند مدیریت تجارت الکترونیکی، طراحی وب‌سایت، تحلیل داده‌های تجارت الکترونیکی، بازاریابی دیجیتال، فروش و پشتیبانی مشتری، تحلیل رفتار مشتری، ارزیابی فناوری‌های نوظهور و … فعالیت کنند. این فارغ التحصیلان می‌توانند در شرکت‌های تجارت الکترونیکی، شرکت‌های مشاوره، سازمان‌های دولتی و خصوصی و … مشغول به کار شوند.

مديريت سيستم های اطلاعاتی:

بر روی طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌ها تمرکز دارد. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم مرتبط با مدیریت و فناوری اطلاعات، مدل‌های تجاری، تصمیم‌گیری استراتژیک، ارتباطات، مدیریت پروژه، تحلیل و طراحی سیستم‌های اطلاعاتی و موضوعات دیگر مرتبط آشنا می‌شوند.
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌ها به عنوان مدیر سیستم‌های اطلاعاتی، مدیر پروژه، مدیر شبکه، مدیر امنیت سایبری، مدیر بخش تحلیل داده و همچنین مشاوران سیستم‌های اطلاعاتی کار کنند. آن‌ها نیز می‌توانند به صورت مستقل به عنوان مشاور و مدیریت پروژه در حوزه سیستم‌های اطلاعاتی فعالیت کنند.

سيستم های تكنولوژی اطلاعات (ITS):

به مطالعه، طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌هایی می‌پردازد که برای ارتقاء انواع فعالیت‌های سازمانی و دستیابی به اهداف استراتژیک طراحی و پیاده‌سازی می‌شوند. مطالعات این گرایش به بررسی سیستم‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، شبکه‌های کامپیوتری، امنیت سایبری، و مدیریت پایگاه‌داده‌ها می‌پردازد.
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک، مؤسسات دولتی و آموزشی به عنوان مدیران سیستم‌های اطلاعاتی، متخصصان شبکه‌های کامپیوتری، کارشناسان امنیت سایبری، و مدیران پایگاه‌داده‌ها فعالیت کنند. آن‌ها می‌توانند همچنین در شرکت‌های مشاوره‌ای و پیمانکاری نیز به کار گرفته شوند و مشاوره در زمینه مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی و پیاده‌سازی فناوری اطلاعاتی برای سازمان‌ها ارائه دهند.

سامانه های شبكه ای:

به بررسی سیستم‌های شبکه و ارتباطات داده‌ای می‌پردازد. در این گرایش، دانشجویان با طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری، امنیت شبکه، پروتکل‌های شبکه، فناوری‌های شبکه بی‌سیم و مسائل دیگر مرتبط با شبکه‌ها آشنا می‌شوند.
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان مدیران شبکه و سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌های مختلف، مشاوران شبکه، توسعه دهندگان شبکه، متخصصان امنیت شبکه، مهندسان شبکه و بسیاری شغل‌های دیگر مشغول به کار شوند. آنها ممکن است وظایفی مانند طراحی، اجرا، مدیریت و نگهداری شبکه‌های کامپیوتری، تحلیل و رفع مشکلات شبکه، پیاده‌سازی تکنولوژی‌های جدید شبکه، توسعه نرم‌افزارهای شبکه و غیره را برعهده داشته باشند.

سيستم های چندرسانه ای:

به بررسی ساختار، طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌هایی می‌پردازد که محتوای چندرسانه‌ای مانند صوت، تصویر و متن را به صورت همزمان و در قالبی ترکیبی ارائه می‌دهند. در این گرایش، علوم رایانه، هنر و رسانه ترکیب شده و به ساخت و توسعه سیستم‌هایی برای پخش و جمع‌آوری داده‌های چندرسانه‌ای، کنترل دسترسی و محتوای امن و همچنین ارائه رابط‌های کاربری و طراحی گرافیکی پرداخته می‌شود.
فارغ التحصیلان این گرایش در شرکت‌هایی که در زمینه تولید محتوای چندرسانه‌ای فعالیت می‌کنند، مانند شرکت‌های تلویزیونی، شرکت‌های بازی سازی، شرکت‌های تولید کننده فیلم و سینما، شرکت‌های تبلیغاتی و شرکت‌های برنامه نویسی نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای، مشغول به کار می‌شوند. همچنین، آن‌ها می‌توانند در حوزه آموزش و پرورش، بخش‌های تحقیق و توسعه و حوزه‌های دیگر فعالیت کنند.

معماری سازمانی:

به بررسی ساختار و سازماندهی سیستم‌های اطلاعاتی داخل سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌پردازد. این گرایش در عین حال با مسائل مربوط به مدیریت سازمانی و تصمیم‌گیری در سطح بالای سازمان‌ها هم پوشش می‌دهد.
بعضی از موضوعاتی که در این گرایش مورد توجه قرار می‌گیرند عبارتند از:

• طراحی و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی با توجه به نیازهای سازمانی
• بررسی و تحلیل فرآیندهای کسب و کار و بهینه‌سازی آن‌ها با استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی
• ارزیابی کارآیی و کیفیت سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌ها
• ارائه راهکارهایی برای مدیریت داده‌ها و اطلاعات در سطح سازمان
• بررسی اثرات تحولات فناوری بر سازمان‌ها و شناخت چالش‌های مربوط به این تحولات

فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در بخش‌های مختلفی از سازمان‌ها به عنوان مدیران سیستم‌های اطلاعاتی، مشاوران مدیریت فناوری اطلاعات، تحلیلگران سیستم‌های اطلاعاتی و مدیران مشارکت کنند. آن‌ها مسئولیت طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی را در سازمان‌های مختلف به عهده خواهند داشت.

مهندسی فناوری اطلاعات پزشكی:

در واقع به کاربرد فناوری اطلاعات در صنعت بهداشت و درمان می‌پردازد. این گرایش از مهندسان فناوری اطلاعات می‌خواهد تا با دانش خود در حوزه شبکه‌های کامپیوتری، نرم‌افزارهای پزشکی، سیستم های اطلاعات پزشکی و نیز تکنولوژی‌های مختلف دیگر، بهبود عملکرد و بهینه‌سازی سیستم‌های پزشکی کمک کنند.
فارغ التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکت‌های تولید نرم‌افزار و سیستم‌های اطلاعات پزشکی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، شرکت‌های تأمین کننده خدمات سلامت، شرکت‌های توسعه‌دهنده تجهیزات پزشکی و یا سازمان‌های تحقیقاتی مشغول به کار شوند.
برخی از کارهایی که این فارغ التحصیلان می‌توانند انجام دهند عبارتند از:

• طراحی و توسعه نرم‌افزارهای پزشکی
• طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعات پزشکی
• تحلیل داده‌های پزشکی و ارائه گزارشات تحلیلی
• مشاوره و پشتیبانی در زمینه فناوری اطلاعات پزشکی
• طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های حفظ حریم خصوصی و امنیت در پزشکی
• توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌های سلامت الکترونیکی و سیستم‌های پزشکی هوشمند.