معرفی کامل درس: شبکه ‌های کامپیوتری

شبکه های کامپیوتری ستون فقرات عصر اطلاعات است. این حوزه تمام سیستم‌هایی که ما هر روز از آن استفاده می‌کنیم، مانند اینترنت، پیام‌های متنی و تماشای تلویزیون را در بر می‌گیرد. هدف اصلی این شبکه‌ها ارسال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر بدون از دست دادن یا تغییر پیام است که می‌تواند بین رایانه‌های موجود در یک خانه، شرکت و حتی در سطح بین‌المللی صورت گیرد. هر کسی که تا به حال یک ایمیل ارسال کرده باشد از شبکه های کامپیوتری استفاده کرده است. اینترنت بزرگترین مثال شبکه‌های کامپیوتری و شامل هزاران شبکه کامپیوتری متصل به هم است که اطلاعات را بین کاربران در سراسر جهان به اشتراک می‌گذارند. در ادامه به این حوزه مهم فناوری اطلاعات بیشتر خواهیم پرداخت.

شبکه کامپیوتری چیست و چه کاربردهایی دارد؟

شبکه های کامپیوتری شامل دستگاه‌های محاسباتی متصل به هم برای تبادل و به اشتراک گذاری داده‌ها با یکدیگر است. انتقال اطلاعات در این دستگاه‌های شبکه‌ای چه از طریق فناوری‌های فیزیکی و چه بی سیم، براساس قوانینی تحت‌عنوان پروتکل‌های ارتباطی صورت می‌گیرد که نحوه ارسال و دریافت داده‌های الکترونیکی را از طریق پیوندها تعریف می‌کنند.
شبکه های کامپیوتری اولین بار در اواخر دهه 1950 برای استفاده در بخش نظامی ایجاد شدند. انتقال اطلاعات در این شبکه‌ها از طریق خطوط تلفن صورت می‌گرفت و کاربردهای تجاری و علمی محدودی داشتند.
تقریباً هر جنبه‌ای از زندگی امروزی وابسته به اطلاعاتی است که از طریق شبک‌های رایانه‌ای ارائه می‌شود. اشتراک‌گذاری انواع اطلاعات به شکل نوشتاری، صوت و تصویر، اشتراک گذاری انواع برنامه‌ها و سیستم‌های عامل، برقراری ارتباط بین کامپیوترها، رزرو بلیط به صورت اینترنتی و به طور کلی دسترسی سریع و راحت کاربران به انواع اطلاعات و حفظ آن‌ها، تنها بخشی از کاربردهای شبکه های کامپیوتری است.

شبکه جهانی اینترنت یکی از بارزترین کاربردهای شبکه‌های کامپیوتری است که نقش بسیار کلیدی در اشتراک اطلاعات و پیشرفت جوامع امروزی داشته‌اند. امروزه بیشتر انسان‌ها برای انجام امور بانکی، برقراری ارتباط با اقوام و حتی سرگرمی با موسیقی یا بازی‌های ویدیویی از آن‌ها استفاده کنند. به طور کلی شبکه های کامپیوتری برای تحول دیجیتال و موفقیت کسب و کارهای امروزی حیاتی هستند.

تحصیل در رشته شبکه های کامپیوتری

شبکه‌های کامپیوتری یکی از گرایش‌های ارشد رشته کامپیوتر و فناوری اطلاعات است و در کنکور کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات از جمله دروس پر اهمیت به حساب می آید. هدف از این رشته آموزش و پرورش مهندسین خبره و ماهر برای طراحی، پیکربندی و پیاده‌سازی شبکه‌های کامپیوتری پیشرفته و برنامه‌نویسی تحت شبکه است. این رشته با سایر گرایش‌های کامپیوتر و فنی از جمله الکترونیک ارتباط نزدیکی دارد. دانشجویان گرایش شبکه‌های کامپیوتری در طول دوران تحصیل خود در زمینه انواع معماری‌های رایج در شبکه‌های کامپیوتری و نیز ایجاد بستر ارتباطی برای برنامه‌های کاربردی و ارتباط آن‌ها با پایگاه داده مطالعه می‌کنند.

از دروس و سرفصل‌های مهم این گرایش نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شبکه های کامپیوتری پیشرفته
• سیستم های توزیع شده
• ارزیابی کارایی سیستم های کامپیوتری
• شبکه های چند رسانه‌ای
• شبکه های بی‌سیم
• امنیت شبکه پیشرفته
• رایانش ابری

ویژگی‌های یک متخصص‌ شبکه های کامپیوتری

متخصصان شبکه های کامپیوتری بر نظارت روزانه از سیستم‌های شبکه و حفظ عملکرد شبکه تمرکز دارند که شامل حفظ نرم افزار و سخت افزار، نظارت بر سیستم برای مشکلات احتمالی، تجزیه و تحلیل مشکلات و ارائه راهکارهایی برای جلوگیری یا اصلاح مشکلات است.
متخصصان شبکه باید مشکلات را پیش‌بینی کنند و برنامه‌هایی را برای پیشگیری از آن‌ها یا حداقل برای به حداقل رساندن تأثیرات آن‌ها در صورت وقوع ایجاد کنند. این متخصصین در برخی از سیستم‌ها بر سیستم امنیتی شبکه نیز نظارت می‌کنند.
قبل از تصمیم‌گیری در مورد تحصیل و کار در حوزه شبکه های کامپیوتری بهتر است داشتن برخی خصوصیات را در نظر بگیرید. حل سریع و خلاقانه مسئله تا حد زیادی مهارت شماره 1 برای متخصصان شبکه های کامپیوتری است. فعالیت در این حوزه همچنین مستلزم توانایی کار در شرایط استرس‌زا است. شبکه های کامپیوتری ستون فقرات ارتباطی کسب و کارهای بزرگ و کوچک هستند و از کارافتادگی سیستم مساوی با توقف تولید در این مشاغل است. این مسئله در بردارنده فشار زیادی برای یافتن راهکار سریع است که می‌تواند به معنای کار کردن در دیر وقت یا آخر هفته باشد.

با مدرک دانشگاهی در شبکه های کامپیوتری چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

شبکه های کامپیوتری را می‌توان تقریباً در هر کسب و کار بزرگ و کوچک از شرکت‌های نوپا گرفته تا صنایع رهبر صنعت یافت. مشاغل مختلفی وجود دارد که می‌توانید با مدرک شبکه کامپیوتری و مطابق با علایق خاص خود در آن فعالیت کنید. موارد زیر برخی از فعالیت‌های متخصصین شبکه های کامپیوتری هستند که بسیاری از مهارت‌ها و وظایف آن‌ها ممکن است همپوشانی داشته باشند.

مدیر شبکه

مدیر شبکه مسئول راه‌اندازی و مدیریت منابع موجود در رایانه‌های شبکه است. آن‌ها مشکلات مربوط به ارتباطات شبکه، دسترسی به منابع، چاپگرها و رایانه‌ها را نیز اصلاح می‌کنند. همچنین باید به مسائل مربوط به گسترش سیستم رسیدگی کنند. وظایف مدیر شبکه بسته به اندازه سازمان، تعداد کاربران، دسترسی جغرافیایی و…، می‌تواند متغیر باشد. برخی از وظایف اصلی مدیر شبکه عبارت‌اند از:

• راه‌اندازی و پیکربندی سخت افزار و نرم افزار شبکه
• نصب و پیکربندی رسانه و اتصالات شبکه
• اتصال گره های کاربر و انواع لوازم جانبی به شبکه
• افزودن و حذف کاربران از شبکه
• مدیریت حساب های کاربری، مانند رمز عبور، فضای ذخیره‌سازی و امتیازات دسترسی به فایل
• ایجاد و نگهداری سیستمی برای پشتیبان‌گیری از داده‌ها و فایل‌های برنامه
• تضمین امنیت شبکه
• مدیریت سیستم ایمیل سازمان
• مدیریت توانایی کاربران برای دسترسی به اینترنت از طریق شبکه
• آموزش کاربران برای استفاده از منابع شبکه

مهندس شبکه

یک مهندس شبکه، گروه‌های کامپیوتری موجود در شبکه را طراحی و مدیریت می‌کند. مهندس شبکه مسئول نصب و پیکربندی سخت افزار ارتباطی، راه‌اندازی لینک ارتباطی شبکه، نصب و پیکربندی نرم افزارهای کاربردی، عملیات عیب یابی برای اطمینان از در دسترس بودن مداوم شبکه و ارائه پشتیبانی و کمک فنی است.

تحلیل‌گر شبکه

تحلیلگران شبکه از شبکه کامپیوتری و زیرساخت کلی کامپیوتر پشتیبانی می‌کنند. وظایف شغلی می‌تواند شامل نصب نرم افزار شبکه و آموزش برنامه‌های جدید به کاربر و نیز هماهنگی پیشرفت‌های سیستم بین نرم‌افزار و سخت‌افزار، مستندسازی رویه‌ها باشد.

مدیر سیستم‌های اطلاعاتی

مدیران سیستم‌های اطلاعاتی به طراحی، تحویل و نگهداری زیرساخت فناوری اطلاعات در سازمان کمک می‌کنند که شامل برنامه‌ریزی، توسعه، اجرا و نگهداری پلتفرم اطلاعات چون سرورها و خدمات وب، برنامه‌های کاربردی فن‌آوری و برنامه‌های کاربردی تعاملی است.

تکنسین شبکه

تکنسین شبکه کامپیوترهای شبکه را سرویس و مشکلات احتمالی را شناسایی می‌کند. آن‌ها اغلب به‌عنوان نیروی کمکی در خدماتی چون تعمیر یا ارتقاء رایانه‌ها همکاری دارند. این تکنسین‌ها باید با سیستم عامل‌های مختلف مانند مایکروسافت، ناول و یونیکس و همچنین اصول اولیه شبکه های کامپیوتری آشنا باشند.

بازار کار رشته شبکه‌ های کامپیوتری

فناوری تقریباً هر بخش از زندگی ما را تحت‌تأثیر قرار داده و باعث شده تا فعالیت در حوزه شبکه های کامپیوتری بسیار مورد تقاضا باشند. این روند با پیشرفت تکنولوژی همچنان رو به افزایش است. طبق مطالعه‌ صورت گرفته توسط IT Career Finder، مشاغلی مانند مدیر شبکه و تحلیلگر سیستم‌های کامپیوتری در 10 شغل برتر فناوری اطلاعات در سال 2021 قرار دارند و انتظار می‌رود استخدام مدیران شبکه و سیستم‌های رایانه‌ای از سال 2020 تا 2030 در حدود 8 درصد افزایش یابد.

برخی از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار رشته شبکه‌ های کامپیوتری عبارت‌اند از:

• فعالیت در مراکز داده و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی
• فعالیت در شرکت‌های مخابراتی
• راه‌اندازی شبکه های پیشرفته سیمی یا بی‌سیم در سطح LAN و WAN
• طراحی ساز و کار، ذخیره و پشتیبان گیری اطلاعات پایگاه داده‌ در سازمان‌های بزرگ
• همکاری با پروژه‌های پژوهشی ملی

کلام آخر

تحصیل در رشته شبکه های کامپیوتری، شما را برای ساخت و نگهداری زیرساخت های فناوری اطلاعات و فعالیت در مشاغل متنوع این حوزه آماده می‌کند.
رایانه‌ها و فناوری بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره بشر هستند و متخصصان با تجربه در حوزه شبکه های کامپیوتری نقش مهمی در مدیریت آخرین پیشرفت‌ها در صنایع رو به رشد دارند. اگر به کار با کامپیوتر، عیب یابی و حل مشکلات مربوط به فناوری علاقه‌مند هستید، تحصیل در این رشته شما را در مسیری به سمت یک حرفه پربار در فناوری قرار می‌دهد.