انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه

انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه یکی دیگر از چالش‌های داوطلبان کنکور سراسری است چرا که انتخاب رشته تحصیلی می‌تواند تاثیر زیادی بر آینده تحصیلی و شغلی داوطلب داشته باشد. رشته‌های علوم و مهندسی کامپیوتر از رشته‌های گسترده و دارای چندین زیرمجموعه است. هر کدام از این رشته‌ها دارای گرایش‌ها، دروس تخصصی، آینده شغلی خاص خود هستند و بعضاً اشتراکاتی نیز با هم دارند. به منظور راهنمایی شما در ادامه به بررسی و معرفی کنکور کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر، گرایش‌ها، دروس، بازارکار و… خواهیم پرداخت.

تفاوت بین علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر چیست؟

قبل از ورود به مبحث انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه بهتر است ابتدا کمی راجع به تفاوت بین علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر صحبت نماییم. علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر علی‌رغم داشتن ارتباط نزدیک، دارای چند تفاوت کلیدی هستند. هر دو این رشته‌ها به داشتن تفکر انتقادی، مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله و البته تخصص فنی نیاز دارند. با این حال، رشته علوم کامپیوتر بیشتر بر نظریه‌پردازی و توسعه راه‌کارهای استفاده از نرم‌افزار برای حل مسائل دنیای واقعی تمرکز دارد. دانشجویان علوم کامپیوتر یاد می‌گیرند که از فناوری به عنوان ابزاری برای تجزیه و تحلیل و توسعه استفاده کنند.

مهندسان کامپیوتر معمولاً با سخت‌افزار و سیستم‌های کامپیوتری ارتباط نزدیک‌تری دارند. آن‌ها نحوه طراحی و ساخت این فناوری‌ها از طریق تجربیات عملی را چه در داخل و چه خارج از کلاس درس می‌آموزند. دانشجویان مهندسی کامپیوتر از مهارت‌های برنامه نویسی برای کمک به طراحی نرم‌افزار استفاده می‌کنند، اما به‌طور کلی مطالعات آن‌ها بر روی رشته‌هایی چون مهندسی برق و فیزیک متمرکز است.

انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه

انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر پس از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری و انتشار کارنامه اولیه هر داوطلب در سایت سنجش و اطلاع از نتیجه شامل درصد دروس، رتبه و نمره در زیرگروه های مختلف امکان‌پذیر است. پذیرش رشته‌های علوم کامپیوتر در دوره‌های روزانه، پردیس خودگردان، دانشگاه آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور به صورت با و بدون آزمون صورت می‌گیرد.

داوطلبان می‌توانند با مراجعه به دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری و مطالعه نحوه پذیرش و ظرفیت پذیرش علوم کامپیوتر از ظرفیت پذیرش رشته علوم کامپیوتر مطلع گردند. قبل از انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه بهتر است راجع به تخصص‌های مختلف، گزینه‌های آکادمیک و آینده شغلی آن‌ها تحقیق کنید.

رشته مهندسی کامپیوتر

مهندسی کامپیوتر (computer engineering) از رشته‌های گروه ریاضی و فیزیک است که به‌نوعی یکی از رشته‌های محبوب در انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه نیز محسوب می‌شود. این رشته تحصیلی به منظور طراحی و توسعه سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری چندین رشته را ترکیب می‌کند. حوزه فعالیت مهندسان کامپیوتر طراحی، توسعه و حفظ سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای کامپیوتری است.

این حوزه تخصصی مواردی چون هوش مصنوعی، شبکه‌های کامپیوتری، محاسبات زیستی، ریزپردازنده‌ها، رباتیک، پردازش صوت و تصویر، پردازش داده، طراحی سیستم‌های دیجیتال، امنیت اطلاعات، سیستم‌های نهفته و مواردی از این دست را در بر می‌گیرند.

مهندسان کامپیوتر با تمام جنبه‌های سیستم عامل کامپیوتر از نرم‌افزار گرفته تا رباتیک کار می‌کنند. مهندسان کامپیوتر شناختی قوی از مفاهیم مهندسی و فناوری دارند. بسیاری از آن‌ها در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی یا در بخش تولید به طراحی و آزمایش قطعات کامپیوتری مشغول هستند. شما به‌عنوان یک مهندس کامپیوتر برای طراحی سیستم‌های کامپیوتری و آزمایش عملکرد آن‌ها با بسیاری از مهندسان و برنامه‌نویسان کار خواهید کرد.

 

گرایش‌های مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی

رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت‌افزار و نرم‌افزار است که در ادامه مبحث انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه با هرکدام به صورت مختصر آشنا خواهیم شد.

گرایش سخت افزار

سخت‌افزار به بخش‌های فیزیکی کامپیوتر گفته می‌شود. بنابراین حیطه تخصصی گرایش سخت افزار شامل مطالعه، فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و صنعتی راجع به قطعات و تجهیزات سخت‌افزاری کامپیوتر و به‌طور کلی سیستم‌های کامپیوتری در مقیاس‌های مختلف است.

گرایش نرم افزار

حیطه فعالیت گرایش نرم‌افزار آموزش زبان‌های برنامه نویسی، سیستم‌های عامل و طراحی الگوریتم‌های مختلف به‌منظور طراحی، اجرا، پشتیبانی و مستندسازی نرم‌افزارهای مهندسی است.

دروس رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه

انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه علاوه بر سایر موارد، به توانایی ‌و علاقه‌مندی فرد نیز بستگی دارد. بررسی دروس و سرفصل‌های گرایش‌های این رشته به انتخاب بهتر شما کمک می‌کند. هر دو گرایش سخت‌افزار و نرم‌افزار مهندسی کامپیوتر دارای دروس اختصاصی و بعضاً دروس مشترک هستند که در ادامه به هرکدام خواهیم پرداخت:

دروس مشترک گرایش‌های نرم‌افزار و سخت‌افزار مهندسی کامپیوتر

• ریاضی
• فیزیک
• مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی
• آزمایشگاه کامپیوتر
• معادلات دیفرانسیل
• ساختمان‌های گسسته
• برنامه‌سازی پیشرفته
• آمار و احتمالات مهندسی
• ریاضی مهندسی
• مدارهای الکتریکی
• ساختمان داده‌ها
• زبان ماشین و برنامه‌سازی سیستم
• مدارهای الکترونیکی
• مدارهای منطقی
• طراحی الگوریتم‌های کامپیوتری
• طراحی و پیاده‌سازی زبان‌های برنامه‌سازی
• ریز پردازنده
• معماری‌ سیستم‌های کامپیوتری
• شبکه‌های کامپیوتری
• سیستم‌های عامل
• کارگاه عمومی

 

دروس تخصصی گرایش نرم‌افزار مهندسی کامپیوتر

• ذخیره و بازیابی اطلاعات
• اصول طراحی پایگاه داده‌ها
• شبیه‌سازی کامپیوتری
• اصول طراحی و ساخت کامپایلرها
• پروژه آزمایشگاه سیستم عامل
• پروژه آزمایشگاه پایگاه داده‌ها
• مهندسی نرم‌افزار
• تحلیل و طراحی سیستم‌ها

دروس تخصصی گرایش سخت‌افزار مهندسی کامپیوتر

• سیگنال‌ها و سیستم‌ها
• مدارهای الکتریکی
• انتقال داده‌ها
• سیستم‌های کنترل خطی
• طراحی سیستم‌های VSLI
• الکترونیک دیجیتال

نمونه‌هایی از مشاغل مهندسی کامپیوتر

یکی دیگر از فاکتورهای موردتوجه در انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه، حیطه کاری و مشاغل آن رشته است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی کامپیوتر در زمینه طراحی و کاربرد سخت‌افزار و نرم افزار فعالیت می‌کنند. برخی از عناوین شغلی محبوب برای رشته‌های مهندسی کامپیوتر عبارت‌اند از:

• معمار کامپیوتر
• طراح مدار
• مهندس ارتباطات
• مهندس سیستم‌های شبکه
• معمار شبکه
• برنامه‌نویس سیستم‌ها
• معمار سیستم‌ها
• مهندس سیستم
• مهندس سخت‌افزار
• مهندس نرم‌افزار
• توسعه دهنده بازی
• تحلیلگر کامپیوتر پزشکی قانونی
• دانشمند تحقیقات کامپیوتری

مهارت های لازم برای مهندسان کامپیوتر

• آشنایی با سیستم عامل‌های کامپیوتری
• آشنایی با شبکه‌های کامپیوتری و معماری سخت‌افزار
• طراحی مهندسی دیجیتال و ریزپردازنده
• عیب یابی و رفع اشکال
• مهارت‌های ارتباطی گفتاری و نوشتاری قوی
• مهارت حل مسئله و تحلیل
• مهارت در تفکر انتقادی و داشتن خلاقیت

رشته علوم کامپیوتر

رشته علوم کامپیوتر (computer science) یکی دیگر از گزینه‌های موردتوجه در انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه است. رشته علوم کامپیوتر بیشتر بر نظریه‌پردازی و توسعه روش‌هایی برای استفاده از نرم افزار برای حل مسائل در سریع‌ترین زمان ممکن، با کمترین خطا و بیشترین دقت تمرکز دارد که لازمه آن، داشتن پایه ریاضیاتٍ قوی، کار با زبان‌های برنامه‌نویسی و توانایی تفکر منطقی و استدلال و البته به روزرسانی مستمر اطلاعات و دانش خود است. در حقیقت رشته علوم کامپیوتر به نوعی رابط بین علوم کامپیوتر و ریاضیات محسوب می‌شود.

گرایش‌های رشته علوم کامپیوتر

برای انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه بهتر است ابتدا با گرایش‌های رشته علوم کامپیوتر آشنا شوید. رشته علوم کامپیوتر نیز دارای چندین گرایش اصلی و فرعی است. گرایش‌های اصلی این رشته عبارت‌اند از:

محاسبات علمی

شامل آموزش کاربرد ریاضیات در کامپیوتر به دانشجویان.

نظریه الگوریتم‌ها

شامل آموزش و مطالعه راجع به راه‌های مختلف حل مسائل مربوط به سیستم‌های کامپیوتری

 سخت افزار

شامل آموزش و مطالعه راجع به معماری سیستم‌های کامپیوتری یا ساختار کامپیوترها

سیستم‌های اطلاعاتی

شامل آموزش و مطالعه در مورد نحوه مدیریت پروژه‌های نرم افزاری و سیستم‌های اطلاعاتی

رشته علوم کامپیوتر علاوه بر گرایش‌های اصلی شامل گرایش‌های فرعی چون هوش مصنوعی، بیوانفورماتیک، گرافیک کامپیوتری، توسعه بازی، شبکه‌سازی و رباتیک نیز هست.

دروس تخصصی رشته علوم کامپیوتر

دروس رشته علوم کامپیوتر بسته به نوع گرایش می‌تواند متفاوت باشد. توجه به سرفصل‌ها و نوع دروس در هنگام انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه نیز می‌تواند در انتخاب گزینه مناسب موثر باشد. دروس تخصصی مهم گرایش‌‌های رشته علوم کامپیوتر به شرح زیر است:

• مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی
• آنالیز عددی
• برنامه‌سازی پیشرفته
• منطق ریاضیات
• نظریه محاسبات
• ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها
• طراحی زبان‌های برنامه‌نویسی
• مدارهای منطقی
• شبیه‌سازی سیستم‌های گسسته
• نظریه زبان‌ها و اتوماتک
• هوش مصنوعی

نمونه‌هایی از مشاغل علوم کامپیوتر

مشاغل صنعت علوم کامپیوتر به سبب تمرکز بیشتر بر جنبه تحقیقات نظری، اغلب بر توسعه و تحقیق تمرکز دارند. نمونه‌هایی از مشاغل محبوب برای رشته‌های علوم کامپیوتر عبارت‌اند از:

• مدیر پایگاه داده
• دانشمند داده
• تحلیل‌گر سیستم
• توسعه‌دهنده نرم‌افزار
• مدیر تضمین کیفیت نرم‌افزار
• توسعه‌دهنده وب
• برنامه‌نویس کامپیوتر
• کارشناس پشتیبانی کامپیوتر
• دانشمند پژوهشی هوش مصنوعی

 

بازار کار رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر

به‌تبع یکی از گزینه‌های مهم بسیاری از داوطلبان در هنگام انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه، بازار کار آن رشته است. به‌طور کلی مشاغل در رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر تقاضای زیادی دارند. از 50 موقعیت در لیست بهترین شغل های Glassdoor در ایالات متحده – که بر اساس درآمد، رضایت شغلی و تعداد فرصت‌های شغلی در سال 2021 است- 17 موقعیت در زمینه علوم و فناوری کامپیوتر است که متوسط ​​حقوق آن‌ها نیز به بیش از 126000 دلار در سال می‌رسد. امیدوارکننده‌تر اینکه انتظار می‌رود رشد مشاغل در علوم کامپیوتر و علوم اطلاعات تا سال 2030 در حدود 22 درصد افزایش یابد که بیش از سه برابر میانگین رشد در مشاغل دیگر است.

کلام آخر

برای داشتن بهترین انتخاب رشته کامپیوتر و علوم کامپیوتر در دانشگاه بیش از هر چیز توانایی‌ها و علاقه خود را در نظر داشته باشید. در این مطلب کوشیدیم تا با بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر و صحبت راجع به دروس، گرایش‌ها و بازار کار این دو رشته، شما را شناخت کامل و انتخاب رشته و گرایش کامپیوتری مناسب یاری کنیم.